چرا انصاف به خرج دادن عملی عاقلانه است؟
مجله علمی Technology Review در شماره جولای ۲۰۰۵ خود مصاحبه ای با آقای پروفسور اوکن-فلز (Ockenfels) درباره مفهوم انصاف (Fairness) به چاپ رسانده که نکات جالبی در آن مطرح شده اند. آقای پروفسور اوکن-فلز در تعریف انصاف می گوید: انصاف انگیزه یا قوه محرکه ای در انسان است که او را وادار می کند نه فقط منافع شخصی خودش را ببیند، بلکه موقعیت و جایگاه خود را در جمع هم مد نظر قرار دهد. آزمونهای مختلف نشان داده اند که اگر شخص رفتاری کاملا مبتنی بر منافع شخصی نشان دهد، دیر یا زود با درگیری هایی روبرو می شود که منافع او را به خطر می اندازند. به عنوان مثال بسیاری از افراد هستند که تنها در صورتی با شما همکاری می کنند که شما هم با آنها همکاری کنید. وجود تنها چند نفر آدم خودخواه در یک جمع بزرگ کافیست تا آن جمع ازهم بپاشد. مثال دیگر موقعی است که شما می خواهید مذاکره کنید. اگر شما خیلی خودخواه باشید وانتظارات بیش از حد خود را بخواهید به کرسی بنشانید، در این صورت دعوا به پا می شود و دیگران شما را دیگر به عنوان طرف مذاکره نمی پذیرند.
او در ادامه مصاحبه می گوید: منصفانه عمل کردن البته تناسخی با از خودگذشتگی ندارد. شما یا به این دلیل برخوردی منصفانه از خود نشان می دهید که در آینده وجهه ی خوبی در جمع موردنظر پیدا کنید و یا به این دلیل که مقام و منزلت شما در یک جمع آن را ایجاب می کند. به هر حال به دیگران از روی خودگذشتگی، لطفی کردن منظور نظر شما نبوده.
البته آقای اوکن-فلز معتقد نیست که همیشه باید آدم منصفانه عمل کند: مهم این است که توجه به رفتار طرف مقابل خود داشته باشید. اگر دیدید که او منصفانه برخورد نمی کند در این صورت سعی کنید که برایش جذبه هایی ایجاد کنید که رفتاری دوستانه در پیش گیرد. در صورت لزوم حتی بدین ترتیب که همکاری خود را با او را قطع کنید.
متن کامل مصاحبه به زبان آلمانی را می توانید در مجله Technology Review شماره جولای ۲۰۰۵ بخوانید.
دیدگاه خود را بیان کنید